Gecertificeerd MMA lassen
Manual Metal Arc (lassen met beklede elektrode, BBME)
“Manual Metal Arc welding” MMA lassen of “booglassen met beklede elektrode” BMBE wordt in de volksmond ook wel ‘elektrisch lassen’ genoemd. Er zijn echter vele andere elektrische lastechnieken die niet onder BBME of MMA vallen.
Laskenmerken
Booglassen met beklede elektrode is een lastechniek die behoort tot het elektrisch booglassen. Hierbij wordt een afsmeltende elektrode gebruikt zonder toegevoegd beschermgas omdat de las wordt gevormd uit de bekleding van de elektrode.
Bij BMBE of MMA lassen wordt een constante stroom gebruikt (een vallende of verticale stroombron karakteristiek), in tegenstelling tot MIG / MAG lassen waar een constante spanning wordt gebruikt (een vlakke of horizontale stroombron karakteristiek).
Lasproces
Bij BBME of MMA lassen wordt een elektrische boog getrokken tussen het werkstuk en de elektrode. Deze boog zorgt voor de warmte die nodig is om het werkstuk en de elektrode te laten smelten.
De elektrode bestaat uit een metalen kerndraad en een bekleding. De kerndraad geleidt de stroom en dient tevens als toevoegmateriaal. Als de boog ontstoken is zullen de kerndraad en de bekleding gaan smelten. Door de stoffen die in de bekleding zijn toegevoegd komen er gassen vrij die helpen de boog in stand te houden en die het vloeibare materiaal beschermen tegen de invloeden van de buitenomgeving. Ook vormt er zich uit de bekleding een slak die over de uiteindelijke las heen zit, en daardoor tijdens het afkoelen ook dient voor bescherming tegen de invloeden van de buitenomgeving. Verder kan de bekleding extra legeringselementen bevatten zoals bijvoorbeeld ijzerpoeder om het rendement van de las te verhogen en gemakkelijk te ioniseren stoffen zodat de boog stabieler wordt.
Voor de te gebruiken stroom geldt de vuistregel van 40 A per mm elektrodedikte. Voor een elektrode van 3 mm kiest men een stroom van 120 A.
Typen elektrodebekleding
Er zijn drie hoofdgroepen elektrodebekleding voor BBME of MMA lassen, te weten:
- Rutiel, met een hoog gehalte aan SiO2 en TiO2. Dit lastype wordt het meest toegepast. De lasboog is relatief zacht en
er worden minder spatten gegenereerd. Het is hiermee mogelijk in alle posities te lassen. De elektrode ontsteekt gemakkelijk en het lasmetaal
vloeit goed aan aan de te verbinden delen. Het zorgt voor lassen met goede mechanische sterkte, ook qua vermoeiing. - Basisch, met een hoog gehalte aan krijt (calciumcarbonaat) en fluoriet (calciumfluoride, vloeispaat). Dit zorgt voor
een zuiver schoon lasbad en een las met zeer laag waterstofgehalte, waardoor de las een zeer hoge kerftaaiheid krijgt. Vergeleken met de
rutielelektrode is de lasbaarheid minder goed: het geeft een grove las en de slak is minder eenvoudig te verwijderen. - Cellulose (houtmeel), met een hoog gehalte aan cellulose in de bekleding. Dit zorgt weliswaar voor veel rook en spatten
tijdens het lassen, maar het lassen gaat snel, er kan in alle posities gelast worden, het is mogelijk om relatief grote openingen te overbruggen
en de las is relatief diep en ongevoelig voor corrosie. Een nadeel is wel het hoge waterstofgehalte, waardoor er een risico is op koudscheuren.
Elk type bekleding heeft zijn eigen voordelen, hierdoor zoeken fabrikanten naar optimale combinaties van deze typen bekleding.
Voordelen
De voordelen van BBME of MMA lassen zijn:
- Goedkope apparatuur, algemeen verkrijgbaar.
- Vrij compacte en lichte apparatuur, omdat er geen gasflessen of rollen toevoegdraad gebruikt worden.
- Relatief eenvoudig te leren.
- Buiten met enige wind lassen is mogelijk.
Nadelen
De nadelen van BBME of MMA lassen zijn:
- Hoog stroomverbruik: het gemiddelde lasapparaat heeft een uitgang van 55 tot 140 ampère bij 48 volt. Maar tegenwoordig zijn er zeer compacte apparaten verkrijgbaar die makkelijk gaan tot 220 ampère (bij gewoon 230 V, gezekerd met 16 A).
- Op de las blijft slak achter, die weggebikt moet worden.
- Serieus risico op insluitsels (slak).
- Bedrijfsmatig is het een relatief dure methode, omdat er steeds nieuwe elektroden moeten worden opgezet, er veel elektrodepeuken overblijven en omdat er tijd nodig is om de slak weg te bikken.
- Het proces is niet eenvoudig te automatiseren.